سقط دارویی در بارداری دوم: راهنمای جامع، علمی و ایمن

چرا سقط دارویی در بارداری دوم اهمیت دارد؟

در بارداری دوم، یعنی سه‌ماهه دوم حاملگی (هفته‌های ۱۳ تا ۲۸)، برخی زنان به دلایل پزشکی یا شخصی، نیاز به پایان دادن به بارداری دارند. در چنین شرایطی، یکی از روش‌های قابل‌اعتماد و کمتر تهاجمی، سقط دارویی است. سقط دارویی در این مرحله نسبت به سه‌ماهه اول پیچیده‌تر است، اما در صورت استفاده صحیح از داروهای مورد تأیید، می‌تواند راه‌حلی مؤثر، نسبتاً ایمن و کمتر آسیب‌زا باشد.

در این مقاله، به‌صورت جامع و مرحله‌به‌مرحله به موضوع «سقط دارویی در بارداری دوم» خواهیم پرداخت. مطالب شامل روش انجام، داروهای مورد استفاده، ایمنی، عوارض، مراقبت‌های قبل و بعد، جنبه‌های روانی، محدودیت‌های قانونی و سؤالات متداول است.

خرید قرص سقط جنین

تعریف سقط دارویی در بارداری دوم چیست؟

سقط دارویی یعنی چه؟

سقط دارویی به فرآیندی گفته می‌شود که در آن با استفاده از داروهای خاصی مانند میفپریستون (Mifepristone) و میزوپروستول (Misoprostol)، بارداری به‌طور غیرجراحی خاتمه می‌یابد. برخلاف سقط جراحی، در این روش از ابزارهای فیزیکی استفاده نمی‌شود.

خرید قرص سایتوتک

قیمت قرص سقط جنین 09231537930

سقط دارویی در سه‌ماهه دوم

در سه‌ماهه دوم، سقط دارویی معمولاً برای بارداری‌هایی انجام می‌شود که ادامه آن برای مادر یا جنین خطرناک است. از نظر پزشکی، این روش در صورت رعایت دوز و مراحل، می‌تواند موفقیت بالایی داشته باشد.

دلایل سقط دارویی در بارداری دوم

مشکلات جنینی

یکی از شایع‌ترین دلایل، تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی یا ساختاری در جنین است که با زندگی ناسازگارند. در هفته‌های دوم بارداری با سونوگرافی دقیق، بسیاری از این مشکلات شناسایی می‌شوند.

سقط جنین در نیم ساعت

سقط جنین در نیم ساعت

خطر برای سلامت مادر

در مواردی مانند پره‌اکلامپسی شدید، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، یا عفونت‌های تهدیدکننده، ادامه بارداری جان مادر را به خطر می‌اندازد.

مرگ جنین داخل رحم

در برخی موارد، جنین در رحم جان خود را از دست داده و باقی ماندن آن می‌تواند باعث عفونت یا عوارض جدی شود.

قرص سقط جنین اصلی

قرص سقط جنین اصلی

بارداری ناخواسته

گرچه بارداری ناخواسته در سه‌ماهه دوم کمتر رایج است، اما در برخی شرایط اجتماعی، خانوادگی یا روانی، زنان ناچار به پایان دادن به بارداری می‌شوند.

تفاوت سقط دارویی در سه‌ماهه اول و دوم

ویژگی	سقط در سه‌ماهه اول	سقط در سه‌ماهه دوم
دوز دارو	کمتر	بیشتر و متناوب
زمان اثر	سریع‌تر (چند ساعت)	طولانی‌تر (۱-۲ روز)
نیاز به نظارت	کمتر	بیشتر و گاه بستری
احتمال عوارض	کمتر	بیشتر
درد و خونریزی	معمولاً متوسط	شدیدتر

داروهای مورد استفاده در سقط دارویی دوم

میفپریستون (Mifepristone)

این دارو گیرنده‌های پروژسترون را مسدود کرده و بستر رحم را برای جدایی جنین آماده می‌سازد. معمولاً دوز اولیه در فاز اول درمان است.

بهترین زمان مصرف قرص سایتوتک

بهترین زمان مصرف قرص سایتوتک

میزوپروستول (Misoprostol)

دارویی است از دسته پروستاگلاندین‌ها که انقباضات رحمی ایجاد می‌کند. معمولاً چند ساعت بعد از میفپریستون تجویز می‌شود.

روش مصرف دارو سقط دارویی در بارداری دوم

روز اول: یک قرص ۲۰۰ میلی‌گرمی میفپریستون خوراکی
روز دوم یا سوم: ۴۰۰ الی ۸۰۰ میکروگرم میزوپروستول از طریق واژینال یا زیرزبانی
مصرف ممکن است هر ۳ ساعت تا خروج کامل جنین تکرار شود

مراحل انجام سقط دارویی در بارداری دوم

۱. مشاوره و بررسی اولیه

پزشک با بررسی سونوگرافی، وضعیت جنین، طول بارداری و علائم مادر، تصمیم به انجام یا عدم انجام سقط دارویی می‌گیرد.

۲. رضایت‌نامه و آگاهی

زن باید به‌صورت کتبی رضایت دهد و آگاه باشد که ممکن است به مداخله جراحی یا بستری نیز نیاز داشته باشد.

۳. مصرف داروها

داروها طبق پروتکل تجویز می‌شوند. میفپریستون ابتدا و میزوپروستول با فواصل معین پس از آن مصرف می‌شود.

۴. نظارت و بررسی خروج جنین

در هفته‌های دوم بارداری، جنین ممکن است طی ۱۲ تا ۴۸ ساعت خارج شود. ممکن است نیاز به اکسی‌توسین برای تقویت انقباضات باشد.

۵. معاینه نهایی و بررسی بقایای جنینی

اگر بقایای جفت باقی مانده باشد، ممکن است کورتاژ یا ساکشن نیاز شود.

سقط جنین در هفته 16

سقط جنین در هفته 16

مراقبت‌های قبل از سقط دارویی در بارداری دوم

آزمایش‌ها و معاینات ضروری

پیش از شروع فرایند، انجام چند آزمایش حیاتی ضروری است:

سونوگرافی ترانس واژینال یا شکمی برای تعیین سن دقیق بارداری
آزمایش خون برای بررسی سطح هموگلوبین و وضعیت انعقادی
تعیین گروه خونی و Rh برای پیشگیری از حساسیت‌زایی در بارداری‌های بعدی
آزمایشات عفونت ادراری یا رحمی در صورت علائم مشکوک

آماده‌سازی روانی

در بارداری دوم، به دلیل رشد بیشتر جنین و ایجاد پیوند عاطفی، سقط می‌تواند فشار روانی زیادی به مادر وارد کند. توصیه می‌شود:

با مشاور روان‌شناس گفتگو شود
زن همراهی عاطفی از شریک زندگی یا خانواده دریافت کند
پیشاپیش درباره خونریزی، درد و ترشحات آگاهی کامل داشته باشد

مراقبت‌های حین سقط دارویی

نظارت بر وضعیت حیاتی

در برخی موارد، به‌ویژه اگر میزوپروستول چند نوبت مصرف شود، باید فشار خون، دمای بدن و ضربان قلب تحت نظر باشد.

کنترل درد

انقباضات رحمی ممکن است درد زیادی ایجاد کند. مصرف مسکن‌های مجاز مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک با تجویز پزشک قابل‌استفاده است.

آمپول پروژسترون و سقط جنین

آمپول پروژسترون و سقط جنین

رعایت بهداشت

برای پیشگیری از عفونت:

استفاده از نوار بهداشتی تمیز توصیه می‌شود
دوش واژینال، رابطه جنسی یا استفاده از تامپون ممنوع است
در صورت افزایش تب، بوی بد ترشحات یا درد لگنی، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود

مراقبت‌های بعد از سقط دارویی در بارداری دوم

بررسی تخلیه کامل رحم

۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از سقط، سونوگرافی انجام می‌شود تا مطمئن شوند بقایای جفت یا جنین باقی نمانده‌اند.

تنظیم وضعیت خونی

در برخی زنان به دلیل خونریزی ممکن است سطح هموگلوبین کاهش یابد. مصرف مکمل آهن و رژیم غذایی سرشار از پروتئین و آهن توصیه می‌شود.

پیگیری روان‌شناختی

افسردگی پس از سقط در سه‌ماهه دوم رایج‌تر است. مشاوره با روان‌شناس و در صورت لزوم درمان دارویی کمک‌کننده است.

عوارض احتمالی سقط دارویی در سه‌ماهه دوم

۱. خونریزی شدید

در برخی موارد، خونریزی طولانی یا با حجم بالا ممکن است رخ دهد. نیاز به بستری یا تزریق خون در موارد نادر ممکن است ضروری شود.

۲. عفونت رحم

نشانه‌ها شامل تب، درد شدید لگن، ترشحات بدبو و ضعف عمومی است. درمان با آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود.

۳. بقایای باقی‌مانده جنینی

در صورتی که بخشی از جفت یا جنین در رحم باقی بماند، ممکن است نیاز به کورتاژ جراحی باشد.

۴. تأثیر بر بارداری‌های بعدی

در صورت سقط تحت نظر متخصص و بدون عوارض، معمولاً تأثیری بر باروری آینده ندارد. اما در صورت عفونت شدید یا آسیب به رحم، احتمال مشکلات در بارداری‌های آینده اندکی افزایش می‌یابد.

وضعیت قانونی سقط دارویی در سایر کشورها

کشورهای با دسترسی آزاد

در کشورهایی مانند فرانسه، سوئد، هلند و کانادا، سقط در سه‌ماهه دوم تحت نظارت پزشکی قانونی است و بدون فشارهای اجتماعی انجام می‌شود.

کشورهای با محدودیت

در کشورهایی مثل ایرلند، لهستان یا برخی کشورهای آمریکای لاتین، سقط حتی در بارداری‌های پرخطر نیز با محدودیت‌های شدید مواجه است.

جنبه‌های روانی سقط دارویی در بارداری دوم

افسردگی پس از سقط

احساس گناه، اندوه و پوچی پس از سقط در زنان رایج است، به‌خصوص اگر بارداری برنامه‌ریزی‌شده یا مورد انتظار بوده باشد.

اضطراب و حملات پانیک

برخی زنان دچار حملات اضطرابی یا کابوس‌هایی در مورد فرایند سقط می‌شوند. مشاوره روان‌شناسی در این مرحله حیاتی است.

پشتیبانی عاطفی

حمایت همسر، خانواده یا گروه‌های مشاوره می‌تواند روند بهبود روحی را تسریع کند. زن نباید احساس تنها بودن داشته باشد.

پیشگیری از بارداری بعد از سقط دارویی

زمان شروع مجدد تخمک‌گذاری

حدود دو هفته پس از سقط ممکن است تخمک‌گذاری آغاز شود، حتی پیش از بازگشت قاعدگی. بنابراین پیشگیری ضروری است.

روش‌های پیشنهادی

قرص‌های ضدبارداری ترکیبی یا پروژستینی
آی‌یودی (IUD) یک ماه پس از سقط
آمپول یا حلقه واژینال

مشاوره با پزشک برای انتخاب روش مناسب بسیار مهم است.

پرسش‌های متداول درباره سقط دارویی در بارداری دوم

۱. آیا سقط دارویی در بارداری دوم ایمن است؟

در صورت انجام تحت نظر پزشک متخصص و با داروهای معتبر، سقط دارویی می‌تواند نسبتاً ایمن باشد. اما نسبت به سه‌ماهه اول، خطر خونریزی، عفونت و درد بیشتر است.

۲. آیا امکان دارد دارو اثر نکند و جنین زنده بماند؟

بله، در برخی موارد نادر، به‌ویژه در بارداری‌های پیشرفته‌تر، ممکن است دارو به‌طور کامل اثر نکند و جنین زنده بماند. در این حالت، ادامه بارداری می‌تواند با ناهنجاری‌های شدید همراه باشد و باید سقط جراحی انجام شود.

۳. آیا بعد از سقط دارویی می‌توان دوباره باردار شد؟

بله، در صورت نداشتن عارضه خاص مانند عفونت یا آسیب به رحم، زنان می‌توانند بارداری‌های بعدی سالمی داشته باشند.

۴. آیا می‌توان دارو را بدون نسخه تهیه کرد؟

در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، داروهای سقط فقط با مجوز و نسخه پزشک مجاز است. تهیه و استفاده خودسرانه از این داروها خطرناک است.

۵. چه مدت بعد از سقط دارویی می‌توان رابطه جنسی داشت؟

حداقل باید ۲ هفته صبر کرد تا خطر عفونت کاهش یابد. ترجیحاً بعد از سونوگرافی و تأیید پاک شدن رحم از بقایا رابطه برقرار شود.

منابع علمی معتبر

WHO. (2022). Medical management of abortion. World Health Organization.
ACOG. (2021). Practice Bulletin: Medication Abortion Up to 70 Days of Gestation. The American College of Obstetricians and Gynecologists.
FIGO. (2020). Safe abortion: technical and policy guidance for health systems.
Guttmacher Institute. (2023). Abortion Worldwide Report.
Iranian Legal Medicine Organization (2024). دستورالعمل سقط درمانی در ایران.

جمع‌بندی نهایی

سقط دارویی در بارداری دوم یکی از روش‌های مهم و حساس در زمینه پایان بارداری است. با اینکه به نسبت سقط در هفته‌های اولیه چالش‌های بیشتری دارد، اما در صورت انجام اصولی و زیر نظر پزشک، می‌تواند گزینه‌ای امن و مؤثر باشد.

این نوع سقط باید با آگاهی کامل از مراحل، عوارض احتمالی، وضعیت قانونی و مراقبت‌های لازم قبل، حین و بعد از آن انجام شود. در بارداری دوم به دلیل افزایش وابستگی عاطفی، حمایت روانی و مشاوره اهمیت بیشتری دارد.

اگرچه تصمیم به سقط همیشه آسان نیست، اما برای برخی زنان در شرایط خاص، می‌تواند راهی برای حفظ سلامت جسمی یا روانی باشد. حمایت جامعه، آموزش صحیح و دسترسی ایمن به خدمات پزشکی نقش مهمی در تضمین سلامت زنان ایفا می‌کند.

Medical abortion

pregnancy termination

Surgical Abortion